အစၥလာမ္႔စာေပေရစီးေၾကာင္းမွာ “အစၥလာမ္သာသနာနဲ႔ ဗုဒၶ၀ါဒ” ကို ဘယ္လိုႏွဳိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပၾကမလဲလို႔ ကၽြန္မ ေစာင္႕ၾကည္႕ေနခဲ႔မိပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ မေတြ႕ခဲ႔ရပါဘူး။ ႏွဳိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပထားတာေတြ ရွိေကာင္းလည္း ရွိပါလိမ္႔မယ္။ ကၽြန္မ ေလ႔လာမိခဲ႔သေလာက္ကေတာ႔ မရွိသေလာက္ကို နည္းပါးလွပါတယ္။ “အစၥလာမ္သာသနာနဲ႔ ခရစ္ယာန္သာသနာ” ၊ အစၥလာမ္သာသနာနဲ႔ ဟိႏၵဴ၀ါဒ” စသည္ျဖင္႔ပဲ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ တကယ္တမ္း ကၽြန္မတို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ရေတာ႔ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက၀ါဒတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ “ဗုဒၶ၀ါဒ” နဲ႔ ႏွဳိင္းယွဥ္ျပီး ဖိတ္ေခၚရမွာျဖစ္တဲ႔အတြက္ ေလ႔လာဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ အ႔ဲလိုအ႔ဲလို အေၾကာင္းေတြေၾကာင္႔ ကၽြန္မသိသေလာက္ “ဗုဒၶ၀ါဒ နဲ႔ အစၥလာမ္သာသနာ” ကို ႏွဳိင္းယွဥ္ျပခ်င္တဲ႔ တြင္းအဇၥဳတၱသ႑ာန္မွ စိတ္ရင္းေစတနာမ်ားက တဖြားဖြား ေပၚေပါက္လာမိပါတယ္။ အဲ႔ဒါေၾကာင္႔ပဲ……………..။
ကၽြန္မအေနနဲ႔ “ဗုဒၶ၀ါဒ” လို႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ဦးဆံုးေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ သြန္သင္မွဳေတြကို ေလးစားလိုက္နာသူေတြကို ဗုဒၶ၀ါဒီလို႔ေခၚပါတယ္။ တနည္းအားျဖင္႔ေတာ႔ “ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶ” ဆိုတဲ႔ အေတြးအေခၚရွင္တစ္ေယာက္က တည္ေထာင္ခဲ႔တဲ႔ နည္းစနစ္တစ္ခု ျဖစ္တဲ႔အတြက္ ၀ါဒတစ္ခုလို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တည္ေထာင္သူကို အစြဲျပဳျပီး ေခၚဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင္႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ Evolution Theory ( အီဗိုလူးရွင္းသီအိုရီ) ကို တည္ေထာင္သူ Charles Darwin ( ခ်ားလ္စ္ဒါ၀င္) ကို အစြဲျပဳျပီး Darwinism ( ဒါ၀င္၀ါဒ) လို႔ သံုးႏွဳံးလိုက္တဲ႔ သေဘာတရားလိုပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ႔ ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ သြန္သင္ခ်က္မ်ားဟာ ကိုယ္က်င္႔တရားဆိုင္ရာ နည္းစနစ္ေတြကိုသာ တအား အသားေပးထားတာကို ေတြ႕ရပါလိမ္႔မယ္။ အဲ႔ဒါေၾကာင္႔ သူ႕ရဲ႕သြန္သင္ခ်က္ေတြကို ဘာသာတရားဆိုတာထက္ “ကိုယ္က်င္႔တရားဆုိင္ရာ နည္းစနစ္မ်ား ( Ethical systems)” လို႔ေျပာရင္ ပိုျပီးသင္႔ေလ်ာ္ပါလိမ္႔မယ္။
ကၽြန္မအေနနဲ႔ “ဗုဒၶ၀ါဒ” လို႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ဦးဆံုးေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ သြန္သင္မွဳေတြကို ေလးစားလိုက္နာသူေတြကို ဗုဒၶ၀ါဒီလို႔ေခၚပါတယ္။ တနည္းအားျဖင္႔ေတာ႔ “ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶ” ဆိုတဲ႔ အေတြးအေခၚရွင္တစ္ေယာက္က တည္ေထာင္ခဲ႔တဲ႔ နည္းစနစ္တစ္ခု ျဖစ္တဲ႔အတြက္ ၀ါဒတစ္ခုလို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တည္ေထာင္သူကို အစြဲျပဳျပီး ေခၚဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင္႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ Evolution Theory ( အီဗိုလူးရွင္းသီအိုရီ) ကို တည္ေထာင္သူ Charles Darwin ( ခ်ားလ္စ္ဒါ၀င္) ကို အစြဲျပဳျပီး Darwinism ( ဒါ၀င္၀ါဒ) လို႔ သံုးႏွဳံးလိုက္တဲ႔ သေဘာတရားလိုပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ႔ ရွင္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ သြန္သင္ခ်က္မ်ားဟာ ကိုယ္က်င္႔တရားဆိုင္ရာ နည္းစနစ္ေတြကိုသာ တအား အသားေပးထားတာကို ေတြ႕ရပါလိမ္႔မယ္။ အဲ႔ဒါေၾကာင္႔ သူ႕ရဲ႕သြန္သင္ခ်က္ေတြကို ဘာသာတရားဆိုတာထက္ “ကိုယ္က်င္႔တရားဆုိင္ရာ နည္းစနစ္မ်ား ( Ethical systems)” လို႔ေျပာရင္ ပိုျပီးသင္႔ေလ်ာ္ပါလိမ္႔မယ္။
ဗုဒၶ၀ါဒဆိုင္ရာ က်မ္းဂန္ေတြမွာေတာ႔ “ဗုဒၶ၀ါဒ” လို႔ တိုက္ရိုက္သံုးစြဲထားျခင္း မရွိပါဘူး။ သမၼာဒိ႒ိ ( မွန္ကန္ေသာ အယူအျမင္) လို႔သာ သံုးစြဲထားတာကို ေတြ႕ရပါလိမ္႕မယ္။ “ဗုဒၶ” ဆိုတဲ႔ စကားလံုးကို အဂၤလိပ္- ျမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္းျပဳစုသူ ဆရာၾကီး ယုဒႆန္က စတင္တီထြင္သံုးစြဲခဲ႔တယ္လို႔ အခ်ိဳ႕သူေတြက ယူဆၾကပါတယ္။ “ဗုဒၶ” ဆိုတဲ႕ စကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸါယ္က “သဗၺညဳ” ပါ။ “သဗၺညဳ” ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို ေျပာရရင္ေတာ႔ “ အေကာင္းအဆိုးအေၾကာင္းအက်ိဳးကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္ျခင္း” ပါ။ အဲ႔ဒီဥာဏ္ေတာ္ကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ႔ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼကို “ေဂါတမၼဗုဒၶ” ရယ္လို႔ ေခၚေ၀ၚလိုက္ျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင္႔ အေကာင္းအဆိုးအေၾကာင္းအက်ိဳးကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္ေသာ အျမင္ရွိသူမ်ားကို “သမၼာဒိ႒ိကမ်ား” လို႔ပဲေခၚေခၚ “ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ား” လို႔ပဲ ေခၚေခၚ အတူတူပါပဲ။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕၀ါဒကို စတင္ ေလ႔လာမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ သူ႕ရဲ႕ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကိုေတာ႕ ခ်န္ထားလို႔လည္း မျဖစ္ေခ်ဘူးေနာ။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ေတြကိုေတာ႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး ပံုေဖာ္ေရးသားၾကတယ္။ ခက္တာက ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ သမိုင္းဆိုင္ရာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြက ဘယ္ဟာက အမွန္၊ ဘယ္ဟာက အမွားရယ္လို႔ အတိအက် ခြဲျခားမျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ရွဳပ္ေထြးေနတယ္ဆိုတာပါပဲ။ အဲ႔ဒီထဲကေနျပီး ေယဘုယ်က်မဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔သာ ႏွဳိင္းယွဥ္ဆံုးျဖတ္ၾကဖို႔ သင္႔ေတာ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ အစၥလာမ္သာသနာမွာလည္း ကြဲလြဲမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ၀ိေရာဓိေတြေပါ႔ေလ။ ဒါေပမဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္၏၊ မျဖစ္ႏိုင္၏ ဆိုတာကိုေတာ႔ သံုသပ္ဆင္ျခင္ရပါမယ္။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ မ်ိဳးရိုးနာမည္ (Family name) ကေတာ႔ “ေဂါတမၼ” ပါတဲ႔။ ေနာက္ထပ္မွည္႔ေခၚၾကတဲ႔ အမည္ကေတာ႔ “သိဒၶတၳ” ေပါ႔။ “သိဒၶတၳ” ရဲ႕ မူရင္းအနက္ကေတာ႔ “ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေစသူ” တဲ႔။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶ ကေတာ႔ သူ႕ကိုယ္သူ “အမွန္တရားအတြက္ ေရာက္ရွိလာသူ” ( ေသတေကတု) လို႔ မွည္႔ေခၚထားပါတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ ကပိလ၀တ္ျပည္မွာ ေမြးဖြားခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒီျပည္ကို သူ႕ရဲ႕ခမည္းေတာ္(ဖခင္) “သုေဒၶါဒန” မင္းၾကီးက စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႕တယ္။ သူ႕ခမည္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ မူလရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ႔ သားေတာ္ေလး “သိဒၶတၳမင္းသားေလး” (ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶ) ကို တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္တစ္ပါး ျဖစ္ေစခ်င္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင္႔လည္း သားေတာ္ေလးကို စၾကမုနိ( စၾကလူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္) လို႔ အျမဲတမ္း ေခၚေလ႕ရွိခဲ႕တယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒရဲ႕ မယ္ေတာ္( မိခင္) အမည္က မယ္ေတာ္မာယာပါ။
အဲ႔ဒီမွာ အျငင္းပြားဖြယ္တစ္ခုကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ႔ “ဇြလ္ကဖ္လိ” ဆိုတဲ႔ စကားလံုးဟာ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶကို ရည္ညႊန္းတာျဖစ္တယ္လို႔ အခ်ိဳ႕ေသာ မြတ္စ္လင္မ္ပညာရွင္မ်ားက ဆိုထားပါတယ္။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္အတြင္းက “ဇြလ္ကာရ္ႏိုင္း” ဆိုတဲ႔ စကားလံုးကို “ကာရ္ႏိုင္းအရပ္ကို စိုးပိုင္ေတာ္မူေသာ ျပည္႔ရွင္မင္း” လို႔ ဘာသာျပန္ထားေပမဲ႔ “ဇြလ္ကဖ္လိ” ဆိုတဲ႔ စကားလံုးကိုေတာ႔ ဘာသာျပန္ထားျခင္း မရွိတာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ “ဇြလ္ကဖ္လိ” ဆိုတဲ႔စကားလံုးကို (၂၁း၈၅) နဲ႔ (၃၈း၄၈) မွာ ႏွစ္ၾကိမ္ေတာင္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အာရဗီစကားမွာ “ပ” သံ မရွိတာေၾကာင္႔ ကပိလျပည္ကို “ကဖ္လိ” လို႔ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ေၾကးေပးေနၾကပါတယ္။ အကယ္လို႔ “ဇြလ္ကာရ္ႏိုင္း” ဆိုတဲ႕စကားလံုးကို ဘာသာျပန္သလိုပဲ “ဇြလ္ကဖ္လိ” ကိုလည္း “ကဖ္လိအရပ္ကို စိုးပိုင္ေတာ္မူေသာ ျပည္႔ရွင္မင္းတရား” လို႔ ဘာသာျပန္ခဲ႔ရင္ေတာ႔ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶကို တမန္ေတာ္တစ္ပါးလို႔ ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အျငင္းပြားဖြယ္ ရွိပါတယ္။ ( အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သာလွ်င္ အသိဆံုးျဖစ္ေတာ္မူေပသည္။)
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ ခမည္းေတာ္ကေတာ႔ သူ႕ရဲ႕ မူလရည္ရြယ္ခ်က္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အတြက္ စျပီးၾကိဳးစားေတာ႔တာပါပဲ။ သူဟာ တကယ္႔ ေကာင္းေပ႕ညြတ္ေပ႕ဆိုတဲ႔ အရာအားလံုးနဲ႔ နန္းေတာ္ၾကီးတစ္ခုကို ေဆာက္လုပ္ျပီး ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶကို ရံေရြေတာ္ေတြနဲ႔ အျပည္႔အစံုထားခဲ႔တယ္။ တကယ္႔ေလာကီစည္းစိမ္ေတြကို အျပည္႔အ၀ ခံစားေစခဲ႔တယ္။ အခ်ိန္တန္အရြယ္ေရာက္ရင္ နန္းစည္စိမ္ကို တပ္မက္ရေလေအာင္ တနည္းအားျဖင္႔ေတာ႔ ဘုရင္ဆိုတဲ႔ရာထူးကို မက္ေမာရေလေအာင္ ေလ႔က်င္႔ေပးေနတာေပါ႔။ ဒါေပမဲ႔ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ မူလစိတ္ရင္းလို႔ ဆိုရမလားပဲ။ သူဟာ အေပ်ာ္အပါးေတြနဲ႔ ရာထူးဂုဏ္သိမ္ေတြကို မက္ေမာျခင္းမရွိတာက ကိုယ္ေတာ္႔ရဲ႕ ေမြးရာပါအသိပါပဲ။ မင္းသားေလးအရြယ္ေရာက္လာေလေတာ႔ အျခားတိုင္းျပည္က ဆက္သလာသမွ် မင္းသမီးေလးေတြထဲက “ယေသာ္ဓယာ” ကို မ်က္စိက်ခဲ႔ျပီး လက္ထပ္ထိမ္းျမားခဲ႔ၾကတယ္။ သားေတာ္ေလးတစ္ပါးလည္း ထြန္းကားခဲ႔တယ္ေပါ႔။
အဲ႔မွာ ဇာတ္လမ္းက စေတာ႔တာပဲ။ ကၽြန္မတို႔ သာမာန္အေတြးအေခၚနဲ႔ပဲ ေတြးၾကည္႔ပါ။ လူ႕သဘာ၀ဆိုတာက ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳေတြ ရွိေနရင္ လြတ္လပ္မွဳကို လိုခ်င္ၾကတယ္။ လြတ္လပ္မွဳေတြ ရွိျပန္ေတာ႔လည္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳကို တပ္မက္ၾကျပန္ေရာ။ လူဆိုတာက အဲ႔လို ဆန္႔က်င္ဘက္သဘာ၀ေလး ရွိျပန္ေတာ႔ အခု ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶလို မင္းသားေလးမ်ိဳးအတြက္ ဆိုရင္ေတာ႔ ေျပာဖို႔ေတာင္ လိုမယ္မထင္ဘူး။ ကၽြန္မတို႔ သာမာန္လူေတြေတာင္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳေတြ မ်ားလာရင္ အဲ႔ဒီခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြကို ရွာေဖြလာတတ္ၾကတာပဲေလ။
နဂိုတည္းကမွ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြကို စက္ဆုပ္ေနတဲ႔ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶက ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြထဲက လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ကို သူရွာေဖြေတာ႔မွာပဲေလ။ တေန႔မွာေတာ႔ “သူအို၊ သူနာ၊ သူရူး နဲ႔ သူေသ” ေတြကို တျပိဳင္နက္တည္း ေတြ႔လိုက္ရတဲ႔အခ်ိန္မွာ သူတုန္လွဳပ္သြားခဲ႔တယ္။ သူဟာ တေန႔တေန႔ သူ႔ရဲ႕ နန္းေတာ္ထဲမွာပဲ ဒုကၵေတြ၊ ရုန္းကန္မွဳေတြကို မသိဘဲ မပူမပင္ ေနလာခဲ႔ရတာ။ ျပီးေတာ႔ သူ႔ရဲ႕စိတ္ကို သြန္သင္ေပးမ႔ဲ ဘာသာတရားကလဲ မရွိေလေတာ႔ ေျဖသိမ္႔ရာမရွိခဲ႔ဘူး။ အဲ႔ဒီတုန္းကေတာ႔ သူတို႔တိုင္းျပည္မွာ နတ္ေတြကို ကိုးကြယ္ၾကတဲ႔ “ဟိႏၵဴ၀ါဒ” ပဲ ထြန္းကားေနေသးတယ္ေလ။ အ႔ဲလို ေတြ႕လိုက္ရတဲ႔ အခ်ိန္မွာ သူ႕အေတြးေတြက ေျဖသိမ္႕စရာ မေတြ႕ေတာ႔တဲ႔အတြက္ ေျဖသိမ္႕ရာကို သူ အာသာငမ္းငမ္းနဲ႔ ရွာေဖြခ်င္ခဲ႔ဟန္တူပါတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြက အဲ႕ဒီမွာ စလာေတာ႔တာပါပဲ။ (ကၽြန္မ ေယဘုယ်က်က် ေတြးဆၾကည္႔တာပါ။)
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သက္ေတာ္၂၉ႏွစ္အေရာက္၊ အထက္ကေျပာခဲ႔တဲ႔ လူေလးမ်ိဳးကို အေတြ႕မွာပဲ အဲ႔ဒီညတြင္းခ်င္း သူဟာ ေလာကီဘ၀ကို စိတ္ကုန္သြားခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒီမွာ သူ႕ရဲ႕သားေတာ္နဲ႕ မိဖုရားကို တိတ္တဆိတ္ထားရစ္ခဲ႔ျပီး ေတာထြက္သြားခဲ႔တယ္။ သူ႕ရဲ႕ေခတ္မွာ က်င္႕စဥ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို က်င္႔ၾကံေနၾကတဲ႔ “ဟိႏၵဴဂုရု” ၾကီးေတြ ၀တ္ဆင္ၾကသလိုမ်ိဳး ၀တ္ရံုတစ္ထည္ကို ၀တ္ဆင္ခ႔ဲျပီး သူ႕ရဲ႕အေဆာင္အေယာင္ေတြကို ထားပစ္ခဲ႕တယ္။ အဲ႔ဒီ၀တ္ရံုတစ္ခုကလြဲျပီး ဘာမွကို ယူမသြားခဲ႔ပါဘူး။ အဲ႔ဒီ၀တ္ရံုရဲ႕အေရာင္က အ၀ါထိန္ထိန္အေရာင္ ရွိခဲ႔သတဲ႔။ အခုအခါေတာ႔ “သကၤန္း” လို႔ ေခၚတယ္ေပါ႔။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶ လိုခ်င္ခဲ႔တာက “ေသျခင္း၊ ရွင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၊ သုခ” ဆိုတဲ႔ အရာအားလံုးကေန လြန္ေျမာက္ရာကိုသာ ျဖစ္တယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ႔ သူဟာ အတိုင္းမသိတဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြကို ခံစားရျပီး တျပိဳင္နက္မွာပဲ ဒုကၡေတြကို ရုတ္တရက္ေတြ႔လိုက္ရေတာ႔ လူဆိုတာ ေပ်ာ္ျပီးရင္ တခ်ိန္ခ်ိန္ “ေသျခင္း၊ နာျခင္း၊ အိုျခင္း” စတဲ႔ ဆင္းရဲဒုကၡေတြကို ခံရမယ္ဆိုတဲ႔ ေလာကနိယာမကို ဆင္ျခင္လိုက္မိပံုရတယ္။ တကယ္ေတာ႔ အဲ႔ဒီနိယာမက လူရယ္လို႔ ျဖစ္လာကတည္းက ရွိျပီးသားပါ။ ဒါေပမဲ႔ သူမသိလိုက္သလို ျဖစ္ခဲ႔တာပါ။ သူက မင္းသားေလးတစ္ပါးဆိုေတာ႔ လက္ညွဳိးညႊန္ရာ ေရႊျဖစ္ေနေတာ႔တာကိုး။ သူ႕အေဖကလည္း အဲ႔လိုျဖစ္ေအာင္ ထားခဲ႔တာဆိုေတာ႔ သူအဲ႔လိုေတြ ခံစားရတာ မဆန္းၾကယ္လွပါဘူး။
Psychology နည္းနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶမင္းသားေလးမွာ “ဒုကၡ” ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လု႔ိ အေတာ္ေလး ခံစားလိုက္ရတယ္ဆိုတာပါပဲ။ တနင္႔တပိုးၾကီးေပါ႔။ အဲ႔ဒီမွာ အဲ႔ဒီ “ဒုကၡ” ဆိုတဲ႔ အရာၾကီးကေန လြတ္ေျမာက္ဖို႔ကို ရွာေဖြေတာ႔တာပဲ။ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းလည္း ရွိတယ္လို႔ သူအပီအျပင္ကို ယံုၾကည္ခဲ႕တယ္။ အဲ႔ဒီမွာ သူ႕ရဲ႕၀ါဒဟာ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒနဲ႔ စျပီးလြဲေတာ႔တာပဲ။
အဲ႔ဒီေခတ္အခါတုန္းက ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶတို႔ တိုင္းျပည္မွာ ထြန္းကားေနတာက “ဟိႏၵဴ၀ါဒ (ျဗဟၼဏ၀ါဒ) နဲ႔ ဂ်ိမ္း၀ါဒ” ေပါ႔။ ဒါေၾကာင္႔လည္း သူဟာ အဲ႔ဒီ၀ါဒေတြကိုသာ အေျခခံျပီး သူ႕ရဲ႕အေတြးအေခၚေတြကို ဆန္းစစ္ခဲ႔တာပါပဲ။ အဲ႔ဒီ၀ါဒေတြကို တိုက္ဖ်က္ခ်တဲ႔ အေတြးအေခၚမ်ိဳးဆိုေပမဲ႔ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶအေပၚကို အဲ႔ဒီ၀ါဒေတြက လႊမ္းမိုးထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ မတူညီဘူးေျပာေျပာ၊ ကြဲျပားတယ္လို႔ပဲ ဆိုဆို အေျခခံေတြကေတာ႔ တူေနတယ္ဆိုတာ ျငင္းလို႔မရပါဘူး။
ဥပမာဆိုပါေတာ႔။ “ကံ၊ ကံ၏ သေဘာတရားတို႔၊ ေနာက္ျပီး လူေတြဟာ ေသျပီးေနာက္ ၀ိညာဥ္ဟာ အျခားဘ၀ကို ကူးေျပာင္းသြားျပီး သံသရာလည္ျခင္း” တို႔ ဆိုတဲ႔ သေဘာတရားေတြဟာ အတူတူပဲဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေခတ္သစ္ဗုဒၶ၀ါဒီေတြကေတာ႔ ျငင္းခ်က္ထုတ္ပါတယ္။ (အဲ႔ဒီအေၾကာင္းေတြကို ၀င္းသိန္းဦးေရးတဲ႔ ေရွးဘ၀ေနာက္ဘ၀ ဗုဒၶမေ၀ဖန္ ဆိုတဲ႔ စာအုပ္မွာ ဖတ္ရွဳႏိုင္ပါတယ္။) ဒါေၾကာင္႔လည္း ဗုဒၶ၀ါဒရဲ႕ သံသရာလည္ပံုရယ္၊ သက္သက္လြတ္စားတာေတြရယ္က “ဟိႏၵဴ၀ါဒနဲ႕ ဂ်ိမ္းစ္၀ါဒ” ကို ေရာသမေမႊထားသလို ျဖစ္ေနတာေပါ႔။
အဲ႔မွာေျပာစရာအခ်က္တစ္ခု ရွိပါေသးတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ “တကၠိေဗဒ” ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို လံုး၀မေဆြးေႏြးခဲ႔တာပဲ။ “တကၠိေဗဒ” ဆိုတာ ေလာကၾကီးမွာရွိတဲ႔ သဘာ၀တရားေတြရဲ႕ တည္ရွိျခင္းကို ဆန္းစစ္ေလ႔လာတဲ႔ အေတြးအေခၚပါပဲ။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သဘာ၀ၾကီးဟာ ဘယ္လိုျဖစ္တည္လာလဲဆိုတဲ႔ အခ်က္ကို လံုး၀ေဆြးေႏြးထားျခင္း မရွိပါဘူး။ ေနာက္ျပီး ဖန္ဆင္းရွင္ရွိ၏၊ မရွိ၏ ဆိုတာကုိလည္း လံုး၀ေဆြးေႏြး ျငင္းပယ္ထားျခင္း မရွိပါဘူး။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါက “ဟိႏၵဴ” တို႔ရဲ႕ ရုပ္ထုကိုးကြယ္မွဳကို အဓိကထားဆန္႔က်င္ခဲ႔တဲ႔ အေတြးအေခၚရွင္တစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ခဲ႔တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူဟာ ေနရာတစ္ခုလည္း အလ်ဥ္းမဟုတ္တဲ႔၊ ဒုကၡ၊ သုခ၊ အနိစၥ၊ အနတၱ စတဲ႔ အေၾကာင္းအရာေတြက လြန္ေျမာက္ရာတစ္ခုျဖစ္တဲ႔၊ ကိုင္တြယ္စမ္းသပ္လို႔လည္း မရတဲ႔ စိတၱဇနာမ္တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ နိဗၺာန္ ( လြတ္ေျမာက္ျခင္း) ( Salvation) ကိုသာ ရွာေဖြခဲ႔႔ပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ သူဟာ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကို ရွာေဖြဖို႔အတြက္ကို သူလုပ္တဲ႔အတိုင္း လုပ္ပါ၊ သူလုပ္တဲ႔နည္းလမ္း၊ သူရွာေဖြတဲ႔ နည္းလမ္းသည္သာ အမွန္လို႔ သူ မေျပာခဲ႔တာေတာ႔ သိပ္ျပီး ထင္ရွားပါတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သူမေသဆံုးမီ ( ပရိနိဗၺာန္မစံမီ) သူ႕ရဲ႕ သာ၀ကေတြကို ေနာက္ဆံုးေျပာခဲ႔တဲ႔ ႏွဳတ္ဆက္စကားကို ၾကည္႔ျခင္းအားျဖင္႔ ကိုယ္ေတာ္ရဲ႕ စိတ္ရင္းအမွန္ကို သိႏိုင္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီစကားက “အရာ၀တၱဳအားလံုးတို႔သည္ မုခ်ပ်က္စီးၾကရမည္သာတည္း။ သင္တို႔၏ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကို သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ပင္ စိတ္ၾကိဳက္ရွာေဖြၾကေလကုန္။” တဲ႔။ ဘယ္ေလာက္လွတဲ႔ စကားလဲဆိုတာ ေတြးၾကည္႔ပါ။ ဒီေလာက္အထိကို ကိုယ္ေတာ္က လမ္းဖြင္႔ေပးခဲ႔တာေတာင္မွ လူေတြက….။ သူ႕ရဲ႕ သာ၀ကေတြက သူ႕ကို ေလွ်ာက္တင္ၾကတယ္။ “နိဗၺာန္” ဆိုတာ ဘယ္လို ဟာမ်ိဳးလဲေပါ႔ေလ။ အဲ႔ဒီမွာ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶက “မီးေတာက္ဥပမာ” သံုးျပီး ေျဖၾကားခဲ႔တယ္။ “မီးေတာက္တစ္ခုကို ေရနဲ႔ျငိမ္းသတ္လိုက္တဲ႔အခါ မီးေတာက္ဟာ ျငိမ္သက္ေသဆံုးသြားသလိုပဲ” လို႔ ျပန္ေျဖခဲ႔တယ္။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ အရင္ဦးဆံုး “ဟိႏၵဴ၀ါဒ” ကို စတင္ေလ႔လာ လိုက္စားပါတယ္။ လက္ေတြ႕လည္း က်င္႔ၾကံအားထုတ္တယ္။ ဒါေပမဲ႔ သူၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ႔ သူ႕ရဲ႕ ျပႆနာအတြက္ အားရေက်နပ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ႔ အေျဖကို သူမေတြ႕ခဲ႔ပါဘူး။ ဆာဒူးၾကီးမ်ား က်င္႔ၾကံအားထုတ္သလို “ဒုကၡစရိယာ” ကိုလည္း က်င္႔ၾကံခဲ႔ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ႔ အဆင္မေျပခဲ႔ပါဘူး။ အဲ႔ဒီမွာ အျခားနည္းလမ္းေတြကို သူရွာေဖြစဥ္းစားခဲ႔ရင္းနဲ႔ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္နည္းကို ေတြ႕ရွိခဲ႕တယ္။ အဲ႔ဒါကေတာ႔ မဇၥ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ ျဖစ္တဲ႔ အစာအဟာရကို ပံုမွန္စားေသာက္ရင္း က်င္႔ၾကံအားထုတ္ျခင္းပါပဲ။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္နိဗၺာန္ကို တရားေလးပါးအားျဖင္႔ အေျခခံျပီး ရွာေဖြခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒီတရား (၄) ပါးက သစၥာတရားေလးပါး ပါ။
(၁) ဒုကၡသစၥာ။
(၂) သမုဒယသစၥာ။
(၃) နိေရာဓသစၥာ နဲ႔
(၄) မဂၢသစၥာ ဆိုျပီး အမွန္တရားေလးခုကို အေျခခံထားပါတယ္။
တဆက္တည္းမွာပဲ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ လူေတြရဲ႕ ေမြးဖြားလာျခင္းက စလို႔ ေသဆံုးျခင္းတိုင္ေအာင္ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုးမွာ ဒုကၡနဲ႔ ျပည္႔ႏွက္ေနတယ္လို႔ ယူဆလိုက္တာပါပဲ။ အမွန္တကယ္ေတာ႔ ဒါဟာ ကိုယ္ေတာ္ရဲ႕ ပုဂၢလိကအျမင္တစ္ခုသာ ျဖစ္တယ္။ အထက္ကေျပာခဲ႔သလိုပဲ သူဟာ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြကို စက္ဆုပ္တဲ႔အတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြျပီးရင္ လူတိုင္းၾကံဳေတြ႕ၾကရမဲ႕ “ဒုကၡ” (Suffering) ဆိုတဲ႔ ေလာကၾကီးရဲ႕ နိယာမကို သူအေတာ္ထိတ္လန္႔ေနခဲ႔တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူ႕ရဲ႕အျမင္ေတြဟာ “ဒုကၡ” ဆိုတာကို အရမ္းအသားေပးလြန္းေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အားလံုးေသာ အေၾကာင္းအရာေတြဟာ “ဒုကၡ” ေတြပါဆိုတာကို သံုးသပ္ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ကေတာ႔ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရပါမယ္။
ဥပမာအားျဖင္႔ မိန္းမတစ္ေယာက္ ကေလးေမြးတယ္ဆိုတာက အရမ္းအႏၱရာယ္မ်ားတဲ႔ အလုပ္ပါ။ အဲ႔ဒီမိန္းမမွာ “နာက်င္ျခင္းဒုကၡ” ေတြကို ခံစားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ကေလးေလးတစ္ေယာက္ကို ေလာကၾကီးထဲေရာက္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးဖို႔ တာ၀န္ကလည္း သူ႕မွာရွိေနျပန္တယ္။ ေလာကၾကီးအတြက္ အသံုးတည္႔ခ်င္လည္း တည္႔မဲ႔ ကေလးေလးတစ္ေယာက္ကို ေမြးဖြားေပးဖို႔အတြက္ “နာက်င္မွဳေတြကို ဒုကၡ” လို႔ သတ္မွတ္လို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ အားလံုးဟာ “ဒုကၡ” ပါပဲ ဆိုတဲ႔ အျမင္ဟာ ကိုယ္ေတာ္တစ္ဦးတည္းနဲ႔သာ ဆိုင္တဲ႔ ပုဂၢလိက အျမင္တစ္ခုလို႔ ကၽြန္မသတ္မွတ္ခ်င္ပါတယ္။ လူအားလံုးအတြက္ေတာ႔ ဒါဟာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ “ဒုကၡ” ဆိုတာကို တိုင္းတာလို႔ရတဲ႔ “ wisdom” ဆိုတာ မရွိႏိုင္ပါဘူး။
ဆိုခဲ႔သလိုပဲ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ ပထမဆံုးအဆင္႔အေနနဲ႔ “ဒုကၡ” ဆိုတဲ႔ ဆင္းရဲျခင္း အစစ္ေတြကို ရွာေဖြပါေတာ႔တယ္။ “ဒုကၡ” ဆိုတဲ႔ စကားလံုးက သူ႕ဘ၀ကို အေတာ္ေလးလႊမ္းမိုးခဲ႕တဲ႕အတြက္ “ေမြးဖြားျခင္းက စလို႔ ေသဆံုးျခင္းအထိ လူေတြဟာ ဒုကၡအတိျပီးတယ္” လို႔ စတင္ ယူဆလိုက္တာပါပဲ။ အဲ႔လို ယူဆမွလည္း သူ႕အေတြးအေခၚေတြက ေရွ႕ဆက္ေတြးလို႔ရမဲ႕ အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သူျဖတ္သန္းခဲ႔တဲ႕ ဘ၀အရ စားျခင္းမွ အစျပဳ၍ အိ္ပ္ျခင္းအထိ ဒုကၡတရားေတြပဲဆိုတာ သူသံုးသပ္ခဲ႔မိတယ္။
“အရာအားလံုးဟာ ဒုကၡတရားေတြပါ” ဆိုတဲ႔ သီအိုရီဟာ ကိုယ္ေတာ္ရဲ႕ ပုဂၢလိကသီအိုရီတစ္ခု ဆိုရင္ေတာ႔ ကၽြန္မအေနနဲ႔ ဘာမွ ဆက္ျပီး ေ၀ဖန္ေထာက္ရွဳစရာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ႔ ဒီသီအိုရီဟာ လူတိုင္းအတြက္ မွန္ကန္တယ္လို႔ ေျပာရင္ေတာ႔ ကၽြန္မ ျငင္းရလိမ္႕မယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ႔ အရာ၀တၱဳတစ္ခုတည္းကိုပဲ လူတိုင္းရဲ႕ သံုသပ္ခ်က္ေတြက တူမွမတူၾကပဲေလ။ ဒီသီအိုရီဟာ လူတိုင္းအတြက္ဆိုရင္ ကၽြန္မ စိတ္ကူးၾကည္႔မိတယ္။ မိုးလင္းလို႔ မ်က္စိႏွစ္လံုးဖြင္႔လိုက္တာနဲ႔ “ဒုကၡ”ဆိုတဲ႔ အရာၾကီးနဲ႔ ဆီးၾကိဳမ်က္ႏွာသစ္ေနရသလို တေန႔လံုး ဒုကၡနဲ႔ပဲ ၾကံဳဆံုေနရေလေတာ႔ လူျဖစ္ျခင္းဆိုတဲ႔ အဓိပၸါယ္ဟာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသလားလို႔လဲ ထင္မိပါတယ္။
ကၽြန္မတို႕ရဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာမွာေတာ႔ လူျဖစ္ျခင္း သေဘာတရားကို အျပည္႕အ၀ ေထာက္ခံထားပါတယ္။ လူျဖစ္ရတာ “ဒုကၡ” လို႔မ်ား ယူဆခဲ႔မိရင္၊ မတည္ျမဲတဲ႔အရာေတြကေန ရုန္းထြက္ဖို႔ ၾကိဳးစားမိခဲ႔ရင္၊ နိဗၺာန္ကို တစ္ေယာက္တည္း ရွာေဖြေနခဲ႔ရင္ ကမၻာၾကီး စိမ္းလန္းစိုေျပေအာင္၊ တိုးတက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ႏိုင္ေတာ႔မွာလဲ။ ေခတ္တစ္ေခတ္ဆိုတာ လူေတြက ဖန္တီးတာပါ။ ေခတ္တစ္ေခတ္ရဲ႕ တိုးတက္ျခင္းကို လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ပဲ တိုင္းတာတာပါ။ ဒါေၾကာင္႔ လူဟာ အဓိကပါပဲ။ ကမၻာၾကီးတိုးတက္မွဳအတြက္ အေရးၾကီးဆံုး အခန္းက႑မွာ လူဟာ ထိပ္ဆံုးက ပါ၀င္ေနတာပါ။
ဒါေၾကာင္႔လည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္မွာ လူေတြရဲ႕ အေရးပါတဲ႔ အခန္းက႑ကို ေနရာေပါင္းမ်ားစြာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ “ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ ကမၻာေျမျပင္၌ စီိမံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ အလို႔ငွာ လူသားတို႔၏ ဘခင္ အာဒမ္အား မိမိ၏ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္အျဖစ္ ခ်ီးျမွင္႔ေတာ္မူသည္။” ကုရ္အာန္ ( ၂း၃၁ , ၅၅း၂-၄, ၉၆း ၄-၅) အရဆိုရင္ လူသားေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ သိပ္အေရးပါတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာပဲ ေလာကၾကီးကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ၾကဖို႔အတြက္ ပညာမ်ားကို သင္ၾကားဖို႔လည္း တိုက္တြန္းထားေၾကာင္းကို ကုရ္အာန္ ( ၂၉း ၄၃, ၃၅း၂၈, ၅၈း၁၁) တို႔မွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
တဖန္ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေမြးရာပါတာ၀န္ျဖစ္တဲ႔ အိမ္ေထာင္သားေမြးမွဳကိုလည္း အခ်ိန္ကာလအလိုက္ျပဳလုပ္ၾကဖို႔ကိုလည္း ထပ္မံတိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ အဲ႔လိုနည္းလမ္းမ်ိဳးနဲ႔သာ ေလာကၾကီး စည္ပင္သာယာ၀ေျပာေစေၾကာင္းကိုလည္း (၄း၁) မွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ေလာကုတၱရာကို အေထြအထူး တကူးတက ရွာေဖြေနစရာ မလိုဘဲ သာသနာရဲ႕ သြန္သင္ခ်က္အတိုင္း ေနထိုင္အသက္ရွင္ေနရံုနဲ႔ပဲ ေလာကီေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ရရွိျပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ႔အျပင္ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ေယာက္ရဲ႕ “ဒုကၡ” ေရာ “သုခ” ပါ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ဘက္က လာတယ္လို႔ ယူဆထားတ႔ဲအတြက္ ကၽြန္မတို႔အတြက္ေတာ႔ အခ်ည္းအႏွီးဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အဲ႔ဒီအေၾကာင္းကို “ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္တခါတရံ ဒုကၡေပး၍ စမ္းသပ္ေတာ္မူ၏။ တခါတရံ သုခခ်မ္းသာေပး၍ စမ္းသပ္ေတာ္မူ၏။” ကုရ္အာန္ ( ၂၁း၃၅) မွာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တို႔ကို ေျဖသိမ္႔ထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ “ဒုကၡ” ဆိုတာဟာ ေမြးရာပါတစ္ခုမဟုတ္ဘဲ မိမိတို႔လက္နဲ႔သာ မိမိတို႔ျပဳလုပ္တဲ႔ အျပစ္ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ကုရ္အာန္ (၃၀း၄၁) မွာ အတိအလင္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ မိမိကိုယ္မိမိ ထိန္းသိမ္းသင္႔ေၾကာင္းကိုလည္း တဆက္တည္းမွာပဲ ကုရ္အာန္ ( ၄း၂၉) မွာ အမိန္႔ရွိထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အစၥလာမ္သာသနာဟာ လူသားပီသျခင္းကိုသာ ဦးစားေပးသင္ၾကားေပးတဲ႔ သာသနာျဖစ္လို႔ အရွင္သန္ဆံုးသာသနာတစ္ခု ျဖစ္ေနတာ မဆန္းလွပါဘူး။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ “ဒုကၡတရားအမွန္” ေတြကို ေတြ႕ရွိျပီးတဲ႔ေနာက္ “ဒုကၡတရား” ကို အဓိကျဖစ္ေစမဲ႔ အေၾကာင္းေတြကို ထပ္မံရွာေဖြလာပါတယ္။ ဒါမွသာ သူဟာ “လြတ္ေျမာက္ျခင္း (နိဗၺာန္)” ကို ရွာေဖြႏိုင္မွာမို႔ပါ။ အဲ႔ဒီမွာ သူဘာကို ထပ္ေတြ႔လဲဆိုေတာ႔ “ဒုကၡ” ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ႔ အဓိကတရားခံဟာ “တဏွာ( တပ္မက္ျခင္း)” ပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆလိုက္ျပန္တယ္။ ျပီးေတာ႔ “တဏွာ” ဆိုတာက “အ၀ိဇၨာ” ေၾကာင္႔ ျဖစ္ရတယ္လို႔ ယူဆခဲ႔တယ္။ “အ၀ိဇၨာ” ဆိုတာက “အသိပညာမဲ႔မွဳ” ပါ။ စြဲလမ္းသင္႔မွန္း မသင္႔မွန္း၊ တပ္မက္သင္႔မွန္း မသင္႔မွန္း ခြဲျခားသိျမင္ႏိုင္ျခင္း မရွိတာကို အ၀ိဇၨာလို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ “ဆင္းရဲဒုကၡ” ေတြကို ျမင္ေအာင္ ၾကည္႔ခိုင္းပါတယ္။” “ဒုကၡ” ကို ျမင္ေအာင္ၾကည္႔ရင္ “ဒုကၡ” ကို ေတြ႔မယ္။ “ဒုကၡ” ကို ေတြ႕ရင္ “ဒုကၡျဖစ္ေစတဲ႔အေၾကာင္း” ကို သိမယ္ေပါ႔။ ဒုကၡျဖစ္ေစတဲ႔ အေၾကာင္းအရင္းအမွန္ကိုေတာ႔ “သမုဒယသစၥာ” လို႔ ေခၚပါတယ္။
“တဏွာ” ဆိုတဲ႔ ေနရာမွာ “အတၱ၊ မာန၊ ေဒါသ” စတာေတြလည္း ပါေကာင္းပါသြားပါလိမ္႔မယ္။ တနည္းေျပာရရင္ေတာ႔ “Desire” ေတြေပါ႔။ အဲ႔ဒါေတြဟာ လူေတြမွာ ေမြးကတည္းက ပါလာျပီးသားပါ။ ပါလာျပီးသား ျဖစ္တဲ႕အတြက္ အျပီးအသတ္ကင္းရွင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္တဲ႔ ကိစၥပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ႔ “အတၱ၊ မာန၊ ေဒါသ၊ တဏွာ၊ တပ္မက္ျခင္း အလိုဆႏၵ” ေတြ ေပ်ာက္သြားတာနဲ႔ တျပိဳင္နက္ လူျဖစ္ျခင္းရဲ႕ အဓိပၸါယ္လည္း အလိုအေလ်ာက္ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာမွာေတာ႔ အဲ႔ဒီ “Desire” ေတြကို အျပီးသတ္မေဖ်ာက္ခိုင္းပါဘူး။ ဘယ္လိုဘယ္ပံု ထားရမယ္ စသည္ျဖင္႔ပဲ သင္ၾကားေပးပါတယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ။ အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ေပးမယ္ဆိုတာကလည္း “အတၱ” ပါပဲ။ အဲ႔လိုအမ်ားအက်ိဳးကို ေဆာင္ဖို႔အတြက္ကလည္း ကိုယ္႔အက်ိဳးက အလ်င္ေအာင္ဖို႔ လိုေသးတယ္ေလ။ ကိုယ္က က်န္းမာေနမွ၊ ခ်မ္းသာေနမွ ေလာကၾကီးကို အက်ိဳးျပဳႏိုင္မွာေပါ႔။ အဲ႔လို အက်ိဳးျပဳႏိုင္ေအာင္လည္း ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုယ္ က်န္းမာေအာင္၊ ခ်မ္းသာေအာင္ ဂရုတစိုက္ေနတာေတြဟာ ကိုယ္႔ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ ကိုယ္႕အတၱအတြက္မွ မဟုတ္ဘဲ။ တနည္းေျပာရရင္ “အတၱ” ကို “ပရဟိတ” နဲ႔ မြမ္းမံလိုက္တာပါပဲ။
အစၥလာမ္သာသနာမွာလည္း ေလာကီေရးေတြဟာ မတည္ျမဲဘူးလို႔ ျပဆိုတာပဲေလ။ ဥပမာအားျဖင္႔ “ လူခပင္းတို႔အဖို႔ရာ မိန္းမမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ သားရတနာမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ စုေဆာင္းသိုမွီးထားေသာ ေရႊေငြရတနာမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ သင္ၾကားေလ႕က်င္႔ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ထားေသာ၊ မ်ိဳးမွန္ မ်ိဳးေကာင္း ျမင္းမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ လယ္ယာဥယ်ာဥ္မ်ားကို လည္းေကာင္း ခ်စ္ခင္စံုမက္၊ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိး လွပတင္႔တယ္ ရွဳခ်င္စဖြယ္ရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ထားေတာ္မူေပသည္။ ဤသည္တို႔ကား ပစၥဳပၸန္ ေလာကီဘ၀၏ အေဆာင္အေယာင္မ်ားသာတည္း။ အမွန္စင္စစ္အားျဖင္႔ အျမင္႔ျမတ္ဆံုးေသာ ျပန္လည္ရာဌာနသည္ကား အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ ထံေတာ္၌သာ ရွိေပသည္။” ကုရ္အာန္ ( ၃း၁၄) လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
သို႔ေသာ္ျငားလည္း ေလာကီစည္းစိမ္မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ေတာ႔ လံုး၀ေျပာဆိုထားျခင္း မရွိပါဘူး။ လူသားေတြရဲ႕ ဘာ၀အေလ်ာက္ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုးမိၾကမွာပဲေလ။ ဒါေပမဲ႔ေတာ႔ ေလာကီစည္းစိမ္ေတြကို စနစ္တက်အသံုးခ်ဖို႔ကိုပဲ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ဆက္လက္ျပီး ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶက “ဒုကၡ” ရဲ႕ အေၾကာင္းအရင္းအမွန္ကို သိရျပီးတဲ႔ေနာက္ “ဒုကၡမ်ား ခ်ဳပ္ျငိမ္းျခင္း သေဘာတရား” ကို သိျမင္ျခင္းဟာ “နိေရာဓသစၥာ” လို႔ ေခၚတြင္ေၾကာင္း အမိန္႔ရွိခဲ႔တယ္။ “နိေရာဓသစၥာ” ကို သိျမင္ျပီးေနာက္ “နိဗၺာန္” ကို သြားႏိုင္တဲ႔ အမွန္တရားကို သိျမင္လာမယ္။ အဲ႔ဒါကို “မဂၢသစၥာ” လို႔ ေခၚပါတယ္။
မဂၢသစၥာတရား ရွစ္ပါးရွိပါတယ္။ အဲ႔ဒါေတြက
(၁) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္မွန္ကန္ေသာ ဥာဏ္အျမင္ အယူအဆ ရွိျခင္း။ ( သမၼာဒိ႒ိ)
(၂) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ အၾကံအစည္ရွိျခင္း။ (သမၼာသကၤပၸ)
(၃) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ ေျပာဆိုမွဳရွိျခင္း။ ( သမၼာ၀ါစာ)
(၄) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ျခင္း။ (သမၼာကမၼႏၱ)
(၅) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ အသက္ေမြးမွဳ ရွိျခင္း။ (သမၼာအာဇီ၀)
(၆) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ အားထုတ္မွဳလုံ႔လ ရွိျခင္း။ ( သမၼာ၀ါယမ)
(၇) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ မေမ႔ေလ်ာ႔မွဳ ရွိျခင္း။ ( သမၼာသတိ)
(၈) ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ စိတ္တည္ၾကည္မွဳ ရွိျခင္း။ ( သမၼာသမာဓိ) တို႔ပါပဲ။
အဲ႔ဒီ အခ်က္ ရွစ္ခ်က္နဲ႔ အညီ က်င္႔ၾကံႏိုင္သူဟာ “နိဗၺာန္” ကို ရမွာ မလြဲပါဘူးလို႔လည္း ဆိုထားပါတယ္။ “နိဗၺာန္ကေတာ႔ ဗုဒၶ၀ါဒရဲ႕ ပန္းတိုင္” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ သက္ေတာ္(၃၅)ႏွစ္အရြယ္မွာ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရရွိခဲ႔ျပီးေနာက္ မ်က္ေမွာက္နိဗၺာန္ျပဳႏိုင္ခဲ႔တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ တြက္ၾကည္႕မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ေတာ္ရဲ႕ နိဗၺာန္ရွာေဖြျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ေျခာက္ႏွစ္တာမွ် ၾကာခဲ႔ျပီး သက္ေတာ္ (၈၀) အရြယ္မွာ ပရိနိဗၺာန္စံခဲ႔ပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ အစၥလာမ္သာသနာမွာလည္း ကိုယ္ႏွဳတ္ႏွလံုး အားလံုးကို ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ကၽမ္းျမတ္ကုရ္အာန္မွာ ေဖာ္ျပထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိတို႔ရဲ႕ အၾကားအာရံုကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ကို ကုရ္အာန္ (၆၇း၂၃) မွာ ေျပာထားပါတယ္။ အဲ႔လိုပဲ အျမင္အာရံု၊ အေတြ႕အာရံု ၊ မိမိရဲ႕ ႏွဳတ္လွ်ာ အားလံုးကို ထိန္းသိမ္းဖို႔လည္း ေနရာေပါင္းမ်ားစြာမွာ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ အဲ႔ဒီ အခ်က္အလက္ေတြကို လိုက္နာခဲ႔ရင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ရဲ႕ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးမွဳကို ခံရမဲ႔အျပင္ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ပန္းတိုင္တစ္ခု ျဖစ္တဲ႔ ဂ်ႏၷသ္သုခဘံုကိုလည္း ရရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ဆိုထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ အဓိကအားျဖင္႔ေတာ႔ “အနိစၥ (မျမဲျခင္း)၊ ဒုကၡ ( ဆင္းရဲျခင္း) နဲ႔ အနတၱ ( အစိုးမရျခင္း) သေဘာတရားသံုးခု” ကို ဆင္ျခင္ျပီးတဲ႔ေနာက္ “အရာအားလံုး ခ်ဳပ္ျငိမ္းေပ်ာက္ကြယ္သြားမဲ႔ လြတ္ေျမာက္ျခင္း” (နိဗၺာန္) ကို ရွာေဖြခဲ႔တယ္။ ထို႔နည္းတူပဲ ကၽြန္မတို႔ အစၥလာမ္သာသနာကလည္း ေလာကမွာ ရွိတဲ႔ အရာ၀တၱဳေတြရဲ႕ မတည္ျမဲျခင္းကို လက္ခံတယ္။ လက္ခံလို႔လည္း မတည္ျမဲျခင္းေတြက လြန္ေျမာက္ေနတဲ႔၊ ဘယ္လိုအေၾကာင္းတရားကမွ မလႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ႔၊ ေသဆံုးျခင္း၊ စားျခင္း၊ ေသာက္ျခင္း စတဲ႔ ကိစၥရပ္ေတြက ကင္းစင္တဲ႔ အလြန္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္တဲ႔၊ ပံုသ႑ာန္အားျဖင္႔ငွာ ပံုေဖာ္ရန္ပင္ မတတ္စြမ္းႏိုင္တဲ႔၊ သာမာန္ဦးေႏွာက္နဲ႔ စိတ္ကူးၾကံစည္လို႔ မရႏိုင္တဲ႔၊ ထာ၀ရတည္ရွိေနေတာ္မူတဲ႔ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ဘက္သို႔သာ ျပန္ျပီး ဦးလွည္႔ၾကရေၾကာင္း လက္ခံျပီး ျဖစ္ပါတယ္။
လူေတြဟာ တစ္ေန႔မွာ အိုၾက၊ နာၾက၊ ေသၾကရမယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ေရာက္မလာေသးတဲ႔ တစ္ေန႔အတြက္ ၾကိဳတင္ပူပန္ ႏွလံုးသြင္းေနရတယ္ဆိုတာ မျဖစ္သင္႔တဲ႔ ကိစၥပါ။ အဲ႔လိုမ်ိဳးတစ္ေန႔ေရာက္မလာခင္ ကိုယ္႔မွာ ရွိေနတဲ႔ ခြန္အား၊ ႏုပ်ိဳမွဳေတြကို ေလာကၾကီးရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ဘယ္လိုအသံုးခ်မလဲ ဆိုတာကိုပဲ ႏွလံုးသြင္းဆင္ျခင္သင္႔ပါတယ္။ မျပိဳေသးတဲ႔ မိုးေကာင္ကင္ကို ဘယ္အခ်ိန္ျပိဳမလဲဆိုျပီး ေတြးပူေနတာဟာ လက္ေတြ႕လည္း မက်လွပါဘူး။ သဘာ၀တရားဆိုတာကို ဘယ္သူမွ မလြန္ဆန္ႏိုင္ၾကတာေတာ႔ အမွန္ပါပဲ။ သဘာ၀တရားဆိုတာက ကၽြန္မတို႔အတြက္ သီးသန္႔ျဖစ္တည္လာျခင္း ျဖစ္သလို ကၽြန္မတို႔ဟာလည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က ျပဌာန္းထားျပီးေတာ္မူတဲ႔ သဘာ၀ဓမၼအတိုင္းသာ က်င္လည္ရွင္သန္ေနၾကရတာပါ။ သဘာ၀နဲ႔ ကၽြန္မတို႔၊ ကၽြန္မတို႔နဲ႔ သဘာ၀ဆိုတာ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္မွဳရွိျပီးသားပါ။ မတည္ျမဲျခင္းတရားေတြကေန လူသားတစ္ေယာက္ဟာ ေရွာင္ေျပးလို႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္တစ္ပါးတည္သာလွ်င္ တည္ျမဲျခင္းကို စိုးပိုင္ေတာ္မူတဲ႔ အရွင္ပါ။ ဒါကိုလည္း ထည္႔ေတြးရပါမယ္။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶဟာ ဘယ္သူ႕ကိုမွလည္း သူ႕အတိုင္း လုိက္ျပီး လုပ္ဖို႔ အမိန္႔မေပးခဲ႔သလို ဘယ္သူ႕စကားကိုမွလည္း အယံုမလြယ္ဖို႔ကို ထပ္ျပီး သတိေပးထားပါေသးတယ္။ အဲ႔ဒါကေတာ႔ “ေကသမုတၱိသုတ္ လို႔ေခၚတဲ႔ ကာလာမသုတ္” လို႔ လူသိမ်ားၾကတဲ႔ ၾသ၀ါဒေတာ္တစ္ပုဒ္ပါ။ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶက “ အို ကာလာမ အမ်ိဳးသားတို႔၊ အယူ၀ါဒတစ္ရပ္ကို-
(၁) တစ္ဆင္႔စကား ၾကားရံုမွ်ျဖင္႔ ဟုတ္ျပီ၊ မွန္ျပီဟု မယူဆႏွင္႔။
(၂) မိရိုးဖလာမွ ဆင္းသက္လာေသာ အယူ၀ါဒျဖစ္သည္ဟူ၍လည္း အမွန္ဟု မယူဆႏွင္႔။
(၃) ဤအရာသည္ ဤသို႔ ျဖစ္သတဲ႔ဟူေသာ ေကာလဟာလျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆၾကႏွင္႔။
(၄) မိမိ၏ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားႏွင္႔ ညီညြတ္ရံုမွ်ျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆၾကႏွင္႔။
(၅) မိမိတို႔ ေတြးေခၚၾကံဆခ်က္မ်ားႏွင္႔ ကိုက္ညီရံုမွ်ျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆၾကႏွင္႔။
(၆) နည္းမွီေထာက္ဆ၍ ရရံုမွ်ျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆၾကႏွင္႔။
(၇) ဤအရာသည္ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ျပီဟု မိမိဘာသာ ေၾကာင္းက်ိဳးဆင္ျခင္ သံုသပ္၍ ရရံုမွ်ျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆၾကႏွင္႔။
(၈) မိမိတို႔ ၾကံေတြးႏွစ္သက္ လက္ခံထားေသာ အယူႏွင္႔ ကိုက္ညီရံုမွ်ျဖင္႔လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆေလႏွင္႔။
(၉) မိမိတို႔ ယံုၾကည္ထိုက္ေသာပုဂၢိဳလ္၏ စကားျဖစ္၍လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆေလႏွင္႔။
(၁၀) မိမိတို႔ ေလးစားေသာ ဆရာသမား၏ စကားျဖစ္၍လည္း မွန္ျပီဟု မယူဆေလႏွင္႔…. တဲ႔။
ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ တကယ္ေလးစားစရာေကာင္းတဲ႔ အေတြးအေခၚေတြပါ။ ကိုယ္ေတာ္႕ရဲ႕ ဆိုလိုရင္းက ဘယ္လိုအယူ၀ါဒကို မဆို လက္ေတြ႕လိုက္နာက်င္႔သံုးၾကည္႔ျပီးမွ ဆင္ျခင္သံုးသပ္သင္႔ေၾကာင္း ရည္ရြယ္ရင္းပဲဆိုတာ သိပ္ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါဟာ ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ စံခ်ိန္စံညႊန္းပါပဲ။ သူ႕ဆီကို ဘယ္လို ၀ါဒမ်ိဳးပဲလာလာ သူဟာ ဒီစံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ သံုးသပ္သြားမယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။ ထို႔နည္းတူပဲ သူ႕ရဲ႕၀ါဒကို လိုက္နာသူေတြကိုလည္း အျခား၀ါဒေတြနဲ႔ သူ႕ရဲ႕၀ါဒပါ အပါအ၀င္ အားလံုးကို ဆန္းစစ္ၾကဖို႔နဲ႔ အယံုမလြယ္မိေစဖို႔ သတိေပးခဲ႔တာပါ။ သူ႕ကို ကိုးကြယ္ဖို႔ကိုေတာ႔ ေယာင္လို႔ေတာင္ ေျပာခဲ႔ဟန္မတူပါဘူး။
ကၽြန္မတို႔ အစၥလာမ္သာသနာမွာလည္း ဘယ္လို၀ါဒေတြပဲလာလာ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံျပီး စံထားရမဲ႔ စံညႊန္းတစ္ခုရွိပါတယ္။ အဲ႔ဒါကေတာ႔ အားလံုးသိၾကတဲ႔ “စူရာဟ္အိခ္လာဆြ္” ပဲျဖစ္ပါတယ္။
(၁) အို (နဗီတမန္ေတာ္) အသင္ေျပာၾကားပါေလ။ ထိုအရွင္ျမတ္သည္ တစ္ဆူတည္း ျဖစ္ေတာ္မူ၏။
(ဘုရားအစစ္အမွန္ဟူသည္ တစ္ဆူတည္း ရွိရေပမည္။ ေနာက္ထပ္တစ္ဆူ ထပ္ရွိ၍ မရေပ။)
(၂) ထိုအရွင္ျမတ္သည္ လိုလားေတာင္႔တမွဳ လံုး၀ကင္းရွင္းေတာ္မူေသာ အရွင္၊ သူတစ္ပါးတို႔၏ မွီခိုအားထားရာအရွင္၊ အႏွဳိင္းမဲ႔ ထာ၀ရအရွင္ ျဖစ္ေတာ္မူ၏။
( ဘုရားဟူသည္ လိုလားေတာင္႔တမွဳ ကင္းရေပမည္။ လူတို႔၏ လိုလားမွဳကိုသာ ျဖည္႔စြမ္းေပးရသည္။ လူတို႔က ျပန္၍ ေကၽြးေမြးေစာင္႔ေရွာက္ျခင္း မျပဳရေပ။ အရာခပ္သိမ္းတို႔၏ မွီခိုအားထားရာသာ ျဖစ္ရေပမည္။ အနိစၥထာ၀ရ တည္ရွိေတာ္မူေသာ အရွင္တစ္ပါး ျဖစ္ရေပမည္။)
(၃) ထိုအရွင္ျမတ္သည္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် ေမြးဖြားေတာ္မူခဲ႔သည္ မဟုတ္ေပ။ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ေမြးဖြားျခင္းကိုလည္း ခံရေတာ္မူသည္ မဟုတ္ေပ။
( ဘုရားမွန္လွ်င္ အိမ္ေထာင္သားေမြးျခင္းမ်ားျဖစ္သာ တဏွာရာဂတို႔မွ ကင္းစင္ရေပမည္။)
(၄) ထိုမွတစ္ပါး ထိုအရွင္ျမတ္၌ ဂုဏ္ရည္တူသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ်ပင္ မရွိေခ်။
( ဘုရားဟူသည္ ပံုသ႑ာန္အားျဖင္႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဂုဏ္ရည္အားျဖင္႔ေသာ္လည္းေကာင္း ထပ္တူျပဳစရာ၊ ႏွိဳင္းယွဥ္ျပစရာ မရွိရေခ်။)
အထက္ေဖာ္ျပပါ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားနဲ႔ ကိုက္ညီမွသာ အစၥလာမ္သာသနာအရ ကိုးကြယ္ရာအရွင္လို႔ သတ္မွတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ျပည္႔စံုေတာ္မူေနတာက “အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔မို႔ ဗုဒၶ၀ါဒီေတြအေနန႔ဲလည္း ကိုယ္ေတာ္ေဂါတမၼဗုဒၶရဲ႕ မူရင္းစကားေတြကို တန္ဖိုးထားဖို႔၊ လိုက္နာဖို႔ တာ၀န္ရွိသလို ကၽြန္မတို႔ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကလည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ရဲ႕အမိန္႔ေတာ္ေတြကို တေသြမတိမ္း လိုက္နာၾကရင္းနဲ႔ ကြဲျပားတဲ႔ ၀ိေရာဓိ ေတြကေနတဆင္႔ ဘံုတူညီတဲ႔ ၀ိ၀ါဒဆီကို ခ်ဥ္းကပ္ၾကပါစို႔လို႔……….။
ေရးသူမွာ ကေလးျဖစ္ျပီး MMSYမွေကာက္ႏုတ္တင္ျပလုိက္ပါသည္။
ကိုးကားက်မ္းမ်ား: ဘာသာၾကီးေလးခု အႏွစ္သာရမ်ား (ညိဳေသာင္း)။
ဗုဒၶဘာသာဂုဏ္ရည္ ( ဓမၼာစရိယ ဦးေအးႏိုင္(ဘီေအ)။
